Fatır Suresi 32 ve 33. Ayetler

[LosseviL KajmeR]

32- Sonra Kitabı kullarımızdan seçtiklerimize miras kıldık. (55) Artık onlardan kimi kendi
nefsine zulmeder, kimi kendi orta yoldadır, kimi de Allah'ın izniyle
hayırlarda yarışır-öne geçer. İşte bu, büyük fazlın(56) kendisidir.

33- Adn cennetleri (onlarındır) ; oraya girerler; (57) orada altından bileziklerle ve
incirlerle süslenirler. Ve orada onların elbiseleri de ipektir.

AÇIKLAMA


55. Burada, Allah'ın Hz. Peygamber'den
(s.a) sonra Kitab'ı ulaştırmaları için, kendilerini Kitab'a varis
kıldığı Müslümanlara işaret olunmaktadır. Allah'ın son kitabı Kur'an-ı
Kerim, tüm insanlığa gönderilmiştir. Fakat ona ve Rasülullah'ın (s.a)
getirdiği talimatlara sadece bu yüce kitabı okuyan ve onunla amel eden
kimseler varis olurlar.

56. Yani, Müslümanların hepsi bir değildir.
Bu yüzden onlar üç grupta değerlendirilmiştir:

a) "Allah'a ve Rasûlullah'a (s.a) iman
ettiği halde talimatlara uymayanlar." Bunlar kendi nefislerine
zulmetmektedirler. Mümindirler ama asi olmayıp, günahkardırlar. İmanları
zayıftır, fakat kalben ve zihnen kafir olmadıkları gibi münafık da
değildirler. Kendi nefislerine zulmettiklerinden ötürü suç
işlemişlerdir, ama Allah'ın kitabına varis olanların dışında
tutulmamışlardır. Ancak asiler, münafıklar, kalben ve zihnen kafir
olanlar varis olamazlar. Çoğunluğu bu gruptakiler oluşturmaktadırlar.

b) "Orta yolu tutanlar." Bunlar varis
olmanın şartlarını tam değil, yaklaşık olarak yerine getirenlerdir. Bu
kimseler Allah'ın emirlerine riayet etmeye ve Rasûlullah'ın (s.a.)
talimatlarına uymaya gayret göstermelerine rağmen, gevşek davranır ve
günah işlerler. Onların hayatlarında iyilik de, kötülük de
bulunmaktadır. Sayıları birinci gruptan az, üçüncü gruptan çoktur.

c) "İyilik için çalışan ve yine iyilik için
birbirleriyle yarışanlar." Bu insanlar Kitab'a varis olanların başında
gelirler. Çünkü varis olmanın tüm vecibelerini gereğince yerine
getirirler. Kitab'a ve Sünnet'e uyar, insanlara tebliğ etmekte gayret
gösterir ve din-i mübin için fedakarlık, hatta kendilerini kurban etmek
için öne geçmeye çalışırlar. Böyle insanlar, bile bile günah işlemezler.
Fakat günah işledikleri takdirde pişman olarak Allah'dan bağışlanma
dilerler. Bunlar birinci ve ikinci gruptan az oldukları için en son
zikredilmişlerdir. Aslında verasetin şartlarını hakkıyla yerine getiren
bu insanlar, birinci sırayla şereflenmişlerdir. "İşte bu büyük bir
fazilettir." cümlesi ile en yakın cümle arasında bir ilişki kurmaya
çalışarak, bu cümle ümmetin iyiliği için yarışan ve ümmetin en makbul
olan insanlarına işaret eder. Şayet yukarıdaki cümleyi tüm paragrafa
dahil edersek, o zaman bu, Kur'an'ı ve Rasûlullah'ın (s.a) talimatlarını
kabul eden herkes için fazilettir.

57. Müfessirlerden bir grup, mezkur
cümlenin, en yakın cümleyle bir ilişkisi olduğunu söylemişlerdir. Yani,
iyilik için yarışanlar en faziletlidir ve sadece onlar cennete
gireceklerdir. Diğer iki grup hakkında ise, onların kendi hallerini
düzeltmeleri ve iyilikte yarışanlardan olmaları için susmuşlardır. Bu
husus üzerinde Zemahşeri ısrarla durmuş ve İmam Razi'de kendisini
onaylamıştır.

Müfessirlerin çoğu ise, mezkur cümlenin tüm paragrafa dahil edilmesi
görüşündedirler. Yani, hesaba çekilmeden ve hesaba çekildikten ve
cezalarını çektikten sonra bu üç grup da cennete girecektir. Ayetin
siyak ve sibakından da böyle anlaşılıyor. Çünkü ilerideki ayetlerde
Kitab'a varis olanların karşılığında, başka bir gruptan, yani cehenneme
giren kafirlerden bahsedilmektedir.

Bu husus, Kur'an'a inanan bir kimsenin Cennete ve Kur'an'a inanmaktan
imtina eden bir kimsenin de Cehenneme gireceğini gösteriyor. İmam
Ahmet, İbn Cerir, İbn Ebi Hatim, Taberi, Beyhakî ve bazı muhaddislerin
naklettiklerine göre, Hz. Ebu Derda (r.a) Rasûlullah'dan (s.a) şöyle bir
rivayette bulunmuştur:

"Rasûlullah dedi ki: İyilikte ileri gidenler ve başarıya ulaşanlar,
kendilerine hiç hesap sorulmadan Cennete gireceklerdir. Orta yolu
tutanlar hesaba çekileceklerdir, ama hesapları kolay olacaktır.
Diğerleri yani nefislerine zulmedenler ise hesabın sonuna kadar
bekletilecekler ve daha sonra Allah onlara rahmet edecektir. Böylece
bunlar da Cennete girecek ve "Bizi sıkıntı ve kederden kurtaran Allah'a
hamdolsun" diyeceklerdir."

Bu hadisde, ehli imanın üç grubunun da ayrı ayrı sonlarını bildiren
Hz. Peygamber (s.a) , bu ayeti izah etmiş olmaktadır. Kolay hesap; orta
yolu tutanların toplu olarak hesaba çekilecekleri ve yaptıklarından tek
tek sorgulanmayacakları anlamına gelmektedir. Fakat kafirler, bunların
tam aksine yaptıklarından ayrı ayrı sorgulanacak ve ceza göreceklerdir.
Bu ceza onların inkârlarına karşılıktır. Ayrıca işledikleri suçların
cezasını da çekeceklerdir. Müminler ise, iyi ya da kötü yaptıkları
amellerden topluca hesaba çekilecek ve her kötü amelinden ayrı ayrı
cezalandırılmayacaklardır. Müminlerden nefislerine zulmeden kimseler
hesap süresi bitene kadar mahşer meydanında bekleyeceklerdir. Yani
cehenneme girmeyecek, sadece ceza gününün şiddeti içinde uzun bir süre
(Kimbilir kaç asırlık bir uzunlukta olacaktır) bekletilerek
cezalandırılacaklardır. Ancak, Allah, hesap süresi bitince onlara
merhamet ederek "bu kullarımı da Cennete götürün" diyecektir. Bu konu
hakkında muhaddisler sahabeden (Hz. Ömer, Hz. Osman, İbn Mes'ud, İbn
Abbas, Hz. Aişe, Ebu Said b. Hudri, Berra b. Azib) birçok rivayetler
nakletmişlerdir. Sahabe böylesine nazik konularda Rasûlullah'dan (s.a)
işitmedikleri birşeyi söylemezlerdi.

Bundan kendi nefislerine zulmeden kimselerin, Cehenneme hiç
gitmeyecekleri ve hesap bitene kadar bekleyecekleri anlaşılmamalıdır.
Çünkü Kur'an-ı Kerim ve hadislerde ehl-i iman bile olsa bazı suçları
işleyenlerin cehenneme gitmekten kurtulamayacakları beyan olunmuştur.
Sözgelimi bir mümin başka bir mümini kasten öldürürse Cehenneme gider.
Bunu Allah Teâla bildirmiştir. Yine örneğin Kur'an'da Allah'ın emrettiği
veraset kanununa muhalefet edenler, faiz alanlar, "ateş ehli" denilerek
cehenneme gönderilecektir. Bunların dışında hadislere göre büyük
günahları işleyenler de aynı akibete uğrayacaklardır.