Çeşitli sualler

[● İkra ●]

Oruçla ilgili çeşitli sual
cevaplar



Sual:
Derslerimi daha iyi anlamak için, bazı günler oruç tutmasam, bayramdan
sonra kaza etsem sakıncası var mı?
CEVAP
Oruç tutmak,
derslere engel olmaz. Bilakis destek olur. Mide çok doyarsa insanın
kafası o kadar çalışmaz. Aç olanın zekası keskin, anlayışı kuvvetli
olur. Bu, daha işin tıbbi yönü. Allahü teâlânın rahmeti ihsanı ise ayrı.
Onu akıl almaz.

Ders için oruç tutmamak haram olur. Ramazan
günü oruç tutmak büyük nimettir. Bu nimetten mahrum kalmamalı. Oruç
tutmayı ganimet bilmelidir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ramazanda
bir gün oruç tutmayan, onun yerine bütün yıl oruç tutsa, o bir günkü
sevaba kavuşamaz.) [Tirmizi]

Başka zaman ömür boyu oruç
tutulsa Ramazanda tutulan bir orucun sevabına kavuşulmaz. Bir hadis-i
şerif meali de şöyledir:
(Allah rızası için bir gün oruç tutan
kimseyi Allahü teâlâ, bu bir günlük oruç sebebiyle Cehennem ateşinden 70
yıl uzak tutar.) [Buhari, Müslim, Tirmizi, Nesai, İbni Mace]

Sual:
Ramazanda herhangi bir şekilde orucu bozulan kimse, yiyip içebilir
mi?
CEVAP
Ramazan günü, iğne olmak, kendi isteğiyle ağız
dolusu kusmak gibi bir sebeple oruç bozulursa, yolcu şehrine gelirse,
kadının hayzı kesilirse, akşama kadar oruçlu gibi, sakınmaları gerekir.
Yiyip içmeleri mekruh olur.

Yemek artığı ve pirinç tanesi
Sual:
Diş arasında kalan, nohuttan küçük yemek artıklarını yutmanın orucu
bozmayacağı bildiriliyor. Peki, nohuttan küçük bir pirinç veya buğday
tanesini yutmak orucu niye bozuyor?
CEVAP
Diş arasında
kalan yemek artığı, dışarıdan alınmış olmuyor. Pirinç tanesi dışarıdan
alınıyor. Oruçluyken, pişmiş bir pirinç tanesi, nohuttan küçük olduğu
halde yenirse kefaret de gerekiyor. Pişmemiş pirinç yenirse kaza
gerekiyor; ama dinimizin emrine göre, diş arasında kalan pişmiş pirinç
tanesi [pilav] yutulursa oruç bozulmuyor. Namaz esnasında yutarsa namaz
da bozulmuyor; ama dışarıdan bir pirinç tanesi alıp yutsa namazı
bozuluyor. Demek ki, diş arasında kalanı yutmakla, dışarıdan alıp yutmak
farklıdır.

Kıt aklımızla dini hükümleri incelemek, mukayese
etmek, hikmetini anlamaya çalışmak bir hastalıktır. Bundan çok
sakınmalı. Akılla mantıkla din olsaydı, Peygamberler gönderilmez, dini
hükümler bildirilmezdi.

Çiğ pirinç yemek
Sual:
Oruçluyken, pişmiş bir pirinç veya bir mercimek tanesi yenirse kefaret
gerekiyor da, bunların pişmemişi yenince niye kaza gerekiyor?
CEVAP
Bunun
gibi, az tuz yemek kefaret gerektirirken, bir kaşık tuz yemek kefareti
gerektirmez. Toprak yemek kefareti gerektirmezken, kilermeni denilen
toprağı yemek kefaret gerektirir. Fındığı kabuğuyla yutmak kefaret
gerektirmez; ama kabuğunu çıkarıp içini yutmak gerektirir.

Pişmemiş
pirinç gibi, bunlar da, ilaç ve gıda olarak yenmesi âdet olmadığı için
kefaret gerektirmiyor. Demek ki ölçü, ilaç ve gıda olarak yenmesinin,
âdet olup olmamasına bağlıdır. Kilermeni de topraktır; ama ilaç olarak
yendiği için kefaret gerektiriyor. Aşeren hamile kadınlar veya bazı
çocuklar, kil ve kireç gibi toprak yerler. Bunların da bu hususa dikkat
etmeleri gerekir.
Sual: Abdest alırken hata ile
boğazına su kaçan, orucu bozulduğu için yiyip içse, kefaret mi gerekir?
CEVAP
Orucu
kasten bozmadığı için, yalnız kaza gerekir.

Sual: Oruçlu
olduğunu unutarak yiyen, sonra bilerek yiyip içmeye devam ederse,
kefaret gerekir mi?
CEVAP
Oruçlu olduğunu unutarak yiyip
içen kimse, orucunun bozulduğunu zannederek yiyip içmeye devam ederse
kaza lazım olur, kefaret lazım olmaz. Eğer unutarak yiyip içmenin orucu
bozmadığını bildiği halde, kasten yiyip içmeye devam ederse, hem kaza,
hem de kefaret lazım olur.

Sual: Ramazanda birkaç gün
oruç tutmadım. Kefaret gerekir mi?
CEVAP
Ramazanda
mazeretsiz oruç tutmamak büyük günahtır. Önce tutulmayan oruçlar için
tevbe edilir. Sonra gününe gün yani kaç gün tutulmamışsa o kadar gün
kaza orucu tutulur. Bir kimse, Ramazan ayında 30 gün oruç tutamasa,
tutamadığı gün kadar kaza gerekir, kefaret gerekmez. Kefaret, oruç
tutmamanın değil, niyetli iken Ramazan orucunu mazeretsiz bozmanın
cezasıdır.

Sual: Sefere çıkacağım diye orucu niyet
etmedim. Güneş doğduktan sonra yiyip içtim. Kaza mı kefaret mi gerekir?
CEVAP
Kefaret
oruç tutmamanın değil, niyetli orucu kasten bozmanın cezasıdır.
Mazeretsiz oruç tutmamak haramdır ama kefareti gerektirmez. İmameyne
[imam-ı Ebu Yusuf ile imam-ı Muhammed’e] göre ise, öğleden bir saat
önceye kadar niyet etme imkanı varken kasten yiyip içtiği için kefaret
gerekir. Ama öğleden sonra yiyip içse idi, niyet etme imkanını kaçırdığı
için imameyne göre de kefaret gerekmez, sadece kaza gerekir. Fetva
imameyne göre değil, imam-ı a’zama göredir. Niyetsiz oruç ne zaman
açılırsa açılsın kaza gerekir, kefaret gerekmez.

Sual:
Güneş doğduktan sonra niyet eden kimse, bu orucunu öğleden önce veya
sonra bozduğunda, kaza mı kefaret mi gerekir?
CEVAP
Niyet
imsak vaktinden sonra olduğu için her iki halde de kaza gerekir.

Sual:
İmsak vaktinden sonra, seferden memleketine dönse, oruca niyet etse
ve bu niyetli orucunu kasten bozsa, kefaret gerekir mi?
CEVAP
Oruca
seferde niyet ettiği için kefaret gerekmez, kaza gerekir.

Sual:
Kasten orucunu bozan kimse, sonradan oruç tutmamayı mubah kılacak bir
hâl başına gelse, yine de kefaret gerekir mi?
CEVAP
Öyle
bir durum vaki olursa kefaret gerekmez. Mesela kadının hayzı başlasa,
yahut oruç tutamayacak kadar hastalansa yalnız kaza gerekir. Fakat
sefere çıksa, kefaret gerekir. Çünkü sefere çıkmak semavi bir özür
değildir.

Niyetsiz oruç olmaz
Sual: Gece vardiyasında
çalışıyorum. Ramazan orucuna niyet etmeyi unutup yattım. Uyandığımda
öğle ezanları okunuyordu. Artık niyet edilmez dediler. Ben de belki bir
çaresi vardır diye akşama kadar bir şey yiyip içmedim. Oruçlu gibi
durdum. Bu orucu kaza etmem gerekir mi?
CEVAP
Evet kaza
etmek gerekir. Çünkü niyet farzdır. Niyetsiz oruç sahih olmaz. Ancak
böyle istisnai durumlarda, ibadeti kurtarmak için, zayıf da olsa başka
kavil veya diğer hak mezheplerde bir çaresi varsa, o taklit edilerek
ibadet kurtarılır. Bu hususta zayıf da olsa bir kavil vardır. Hanefi
imamlarından imam-ı Züfer’e göre, orucunuz sahihtir, kaza etmek
gerekmez. Bu imama göre, niyet unutulmuşsa veya herhangi bir sebeple
niyet edilmemişse, o gün orucu bozan bir şey de yapılmadıysa oruç
tutulmuş olur. Yukarıdaki gibi zaruri durumlarda imam-ı Züfer’in kavli
ile amel etmek caiz olur.

Sual: Mastürbasyon kaza
gerektirir deniyor. Bana göre kasten orucu bozuyor, ben kefaret gerekir
diyorum. Hangi kitapta kaza gerektiği yazılıdır?
CEVAP
Mastürbasyon
için yalnız kaza lazım olduğu, Fetava-i Hindiyye, Bahrürraik ve Dürr-ül-muhtar
kitaplarında yazılıdır. Kefaret gerektirmez. Akıl ile din olmaz. Dinde
nakil şarttır.

Sual: Dayanamayıp orucunu bozana kaza mı
gerekir?
CEVAP
Gerçekten dayanamamışsa, kaza gerekir.

Sual:
Yemekhanede birkaç kişiyi yerken görüp, biz de dalgınlıkla vakte
dikkat etmeden vakit girdi sanıp 16:40 da iftarı açtık. Sonra takvime
baktık ki akşam 16:44 deymiş. Kasıtlı bozmadığımız için sadece kaza
gerekir değil mi?
CEVAP
Evet kaza gerekir.

Sual:
Oruçlu olunca abdestte ağza burna fazla su çekilmese olur mu?
CEVAP
Evet
olur.
Sual: Bazı imsakiyeler, Türkiye Takvimi'nden
farklıdır. Hangisine uymak ihtiyatlı olur?
CEVAP
İhtiyata
riayet etmek tedbirli ve temkinli hareket etmek elbette iyi olur.
Türkiye Takvimi'ne göre hareket edilmelidir. Yoksa oruçlar tehlikeye
girer. Türkiye Takvimi'nin hesapları yüz yıldır uygulanan hesaplardır. [Farklı
Ramazan İmsakiyeleri kısmında geniş bilgi var.]

Sual: Bazıları
diyor ki, Ramazanda orucun ilk gününü tutmazsak diğerlerini de
tuttuğumuz zaman gerektiği zaman bozabilirmişiz. Böyle bir şey var mı?
CEVAP
Öyle
bir şey yok. Ramazanda her gün oruç tutmak farzdır. Böyle hurafelere
inanmamak lazım. İnsan sağlık durumuna göre, ilk günler tutamaz da
sonraki günler tutabilir veya ilk günler tutar da hastalanınca diğer
günler tutamaz. Bu hallerde ne yapılacağı, nasıl yapılacağı ilmihal
kitaplarında vardır. [Böyle hurafelere inanmamak için dinimizi
öğrenmemiz lazım. Dinimizi doğru öğrenmek için de, ehli sünnet
alimlerinin kıymetli eserlerinden tercüme edilerek hazırlanan, Tam
İlmihal Seadet-i Ebediyye kitabını okumayı tavsiye ederiz.
www.hakikatkitabevi.com adresinden okunabilir ve temin edilebilir.]

Sual:
Oruçluyken misvak kullanmak mekruh mudur?
CEVAP
Mekruh
değildir. Şafii’de öğleden sonra kullanmamak iyi olur, çünkü ağızdaki
kokuyu giderdiği için, öğleden sonra misvaklanmayı mekruh sayarlar.
(Oruçlunun ağız kokusu Allah için sevimlidir. Öyle ise Allahü teâlâya
sevimli gelen bir şeyi biz niye yok edelim) derler.

Şeytani
rüya
Sual: Ramazanda şeytani rüya görülür mü?
CEVAP
Görülmez.
Nefsani rüya görülür

Şeytanlar bağlanır
Sual: Ramazanda
şeytanların azgınları mı bağlanır?
CEVAP
Hayır, hepsi
bağlanır. Ramazanda günah işleten, nefsimizdir. Bu ayda, şeytanlar bağlı
olduğu için, vesvese veremezler. Ramazanda, esnemeler de şeytandan
değildir. Asabi esnemeler, yorgunluk, uykusuzluk gibi hallerde meydana
gelir.

Sual: Şeker bayramı demek caiz mi?
CEVAP
Bayram
namazından önce hurma, şeker gibi herhangi bir tatlı yemek müstehap
olduğu için caizdir.

Sual: Ramazan ayı, niçin bazen 29,
bazen 30 gün oluyor?
CEVAP
Ramazan-ı şerif kameri
aylardandır. Kameri aylar 29 veya 30 gün olur. Kur’an-ı kerimde, Ramazan
ayında oruç tutmanın farz olduğu bildirilmektedir. (Bekara 183-185)
Ramazan ayı otuz çekerse 30, yirmidokuz çekerse 29 gün oruç tutmak
farzdır. Bütün farz ibadetler Allahü teâlânın emridir.
Sual:
Oruç tutmayan işçiye, Ramazanda yemek verilir mi?
CEVAP
Yemek
verilmez, yemek parası verilebilir.

Sual: Yazın kazaya
kalmış oruçları, kışın kaza etmek caiz mi?
CEVAP
Caizdir.

Sual:
Hacda şükür kurbanı yerine ceza olarak oruç tutmak caiz mi?
CEVAP
Caiz
olmaz. Ancak israfı önlemek için caizdir.

Sual: İmsak
vaktinden sonra kazaya niyet edenin orucu nafile mi olur?
CEVAP
Evet.

Sual:
Seferdeki kimseye, evine gelince tutmadığı oruçları kaza etmek farz
mı?
CEVAP
Evet.

Sual: Ramazanın son günü,
bugün bayram diyenlere aldanıp, orucunu bozana, kaza mı lazım olur?
CEVAP
Kaza
lazım olur.

Sual: Erzurumlu, yazın orucu, Adana’da tutsa,
daha sevap mı?
CEVAP
Hayır. Sıkıntı kendiliğinden gelirse
sevap olur.

Sual: (Başkası yerine oruç tutulmaz) hadisi
hangi kitapta var?
CEVAP
Tahtavi haşiyesinin 238.
sayfasında var.

Sual: Kaza orucunu davette bozmak caiz
mi?
CEVAP
Hayır.

Sual: Söylentilere inanıp,
Ramazan diye, Şabanın 29’unda oruca niyet ettim. Doğrusunu öğrenince
bozdum. Kaza gerekir mi?
CEVAP
Gerekmez.

Sual: Bir
kimse akşam namazından önce uyusa veya bayılsa öbür gün öğleyin uyansa
hemen oruca niyet edebilir mi?
CEVAP
Artık niyet edemez.
Öğleden bir saat önce uyanıp niyet etseydi sahih olurdu; fakat böyle
durumlarda İmam-ı Züfer’in kavline uyup, bir şey yiyip içmeden, o andan
itibaren niyet ederek, hatta hiç niyet etmeden de orucunu tutabilir.

Sual:
Ailemden uzakta başka şehirde talebeyim. Annem telefonda, sahura
kalkabiliyor musun dedi, evet kalkıyorum dedim halbuki kalkamadığım çok
oldu. Aç olarak oruç tuttuğumu bilip üzülmesin diye böyle söyledim bu
yalan caiz olur mu?
CEVAP
Burada yalan caizdir.

Sual:
3 senelik oruç borcu olan, bunu 30’ar gün olarak peş peşe mi
tutması lazım?
CEVAP
Hayır. Fırsat buldukça birer ikişer
veya üçer beşer tutulur, yani 30 gün birden tutmak gerekmez. 90 gün
oluncaya kadar böyle devam edilir.

Sual: Kaza orucum
yoktur. Fakat bazı oruçlarım bozulmuş, kabul olmamış diye, oruç tutarken
kazaya niyet edilse, mahzuru olur mu? Kaza orucum yoksa, bunlar nafile
olur mu?
CEVAP
Kazası olmayanın da kaza namazı kılmasında,
kaza orucu tutmasında mahzur yoktur. Kazası yoksa nafile olur.

Sual:
Oruca hesapla başlanılan yerlerde, yanlışlık olma ihtimali olacağı
için, bayramdan sonra kaza orucu tutmak gerekir mi?
CEVAP
İki
gün kaza orucu tutmak gerekir. Çünkü büyük İslam âlimi seyyid
Abdülhakim Arvasi hazretleri, (Böyle yerlerde bulunan müslümanların
bayramdan sonra, dilediği zaman, kaza niyeti ile, iki gün daha oruç
tutmaları lazımdır) buyurdu.

Sual: Bu sene yılbaşı
Ramazana geldi. Bu ayda kumar oynamak, içki içmek daha kötü değil midir?
CEVAP
Kumar
oynamak, içki içmek her zaman haramdır. Fakat mübarek yerlerde ve
mübarek günlerde bu haramları işlemek elbette daha büyük günah olur.

Yılbaşı
ile Noel birbirinden farklı ise de, 21 veya 25 Aralıktaki Noel
kutlamalarının devamı sayılabileceğinden, yılbaşı gecesi Hıristiyanlar
gibi eğlenmek caiz olmaz. Yalnız Hıristiyanların değil, Yahudilerin ve
bütün bâtıl dinlerin ibadetlerini yapmak, onlara benzemek olur.
Kâfirlerin yaptıkları ibadetler ve çirkin işleri hariç, mubah olan
âdetlerini yapmakta mahzur yoktur. Yani onlara benzemiş olunmaz. (Redd-ül
Muhtar)
Müslüman her gece neleri yapıyorsa, bu gece de onları
yapmalıdır!

Sual: Bayramın ikinci günü oruç tutmak caiz
mi?
CEVAP
Ramazan bayramının ikinci günü oruç tutmak
caizdir.

Sual: Kaza orucuna niyet eden bir kimse, cünüp
iken, imsak vaktinden sonra kalkıp banyo yapsa orucu yine de tutabilir
mi?
CEVAP
Tutabilir. Hatta namaz kılmayan kimse akşama
kadar da cünüp dursa orucu yine sahih olur. Fakat namaz kılmadığı için
ve cünüp durduğu için büyük günah olur. Yani cünüp oruç tutmakla, oruç
bozulmuş olmaz.

Sual: Fecirle imsak vakti aynı şey mi?
CEVAP

Fecir, sabah namazı vaktidir. İmsak, oruçken yiyip içmeyi kesme
zamanıdır.

Sual: Kazaya kalmış Ramazan orucunu bilerek
bozan bir kimse kaç gün oruç tutması lazım?
CEVAP
Kaza
orucunu bozunca bir gün tutar.

Sual: Ölü veya diri için
namaz kılmak, oruç tutmak ve ona bu sevabı yollamak olur mu?
CEVAP
Namazın
orucun sevabı ona gönderilir. Bizzat onun için namaz kılınamaz, oruç
tutulamaz. Gönderilen sevap da, onun kılmadığı namaz, tutmadığı oruç
yerine geçmez.

Sual: Orucun sahih olması için, sahura
kalkma mecburiyeti var mı?
CEVAP
Hangi oruç olursa olsun
sahura kalkma mecburiyeti yoktur. Kalkmak sünnettir. Kalkılırsa sevap
olur.

Sual: Yeni namaza başladım. Oruç da tam olarak bu
Ramazan tutacağım. Ancak namaz ve oruç kazalarımı nasıl hesaplayacağım,
tam bilmiyorum.
CEVAP
Zannı galibe göre hesaplarsınız.

Sual:
El, yüz vücut losyon veya kremlerinde alkol olduğu ve namaz
kıldığımız için bu kremleri kullanmamamız gerektiği, oruçluyken de necis
olduğu doğru mu?
CEVAP
Hayır o karışım alkoller
affedilmiştir.

Sual: Orucun haram olduğu aylar ve günleri
yazar mısınız?
CEVAP
Oruç tutmak sadece bayram günleri
haramdır. Senede beş gün. Yani dört gün Kurban bayramı, bir gün de
Ramazan bayramı. Diğer günler oruç tutulabilir.

Sual: Kaza
orucuna yalnız olarak nasıl niyet etmeli ve hangi zamanlar arasında
niyet etmeli?
CEVAP
İlk kazaya kalan Ramazan orucuna
demeli. Akşamdan imsak vaktine kadar niyet etmeli.

Sual: Nezri
muayyen, nezri mutlak oruçlar nedir?
CEVAP
Vacip oruçlar,
muayyen olur. Belli gün oruç adamak böyledir. Mesela pazartesi günü oruç
tutmayı adamak, nezri muayyen oruç olur.

Gayr-i muayyen
oruçlar: Herhangi bir gün oruç adamak. Mesela (Allah rızası için üç gün
oruç tutacağım) demek böyledir.

Sual: İki sene adak orucu
yerine yemin kefareti vermek caiz mi?
CEVAP
Hayır.

Sual:
Bir ay oruç tutmayı adayan, 30 gün peş peşe mi tutar?
CEVAP
Hayır.
Farklı günlerde de tutabilir.

Sual: Ebem, bir yıl oruç
tutacağım diye adakta bulundu. Tutmadan öldü. Ne lazım?
CEVAP
Bu
adak için bir senelik oruç kefareti yapılır.

Sual: 3 gün
üst üste oruç tutmayı adamıştım, fakat üçüncü gün, (orucu bozan fakat
kefaret gerektirmeyen bir durum neticesinde) orucum bozuldu. Nasıl
hareket etmem lazım?
CEVAP
Adak orucunu kasten bozsanız
kefaret gerekmez. Yeniden üç gün oruç tutarsınız.

Sual: (İşim
olursa iki sene oruç tutacağım) dedim. Fakat Allah rızası için
demediğim için oruç tutmam lazım mı?
CEVAP
Evet. Çünkü oruç
zaten Allah rızası için tutulur.

Sual: (Şu işi yaparsam
bir gün oruç tutacağım) diye söylendiğinde, bu şeyi her yaptığımız sefer
için bir gün oruç mu tutmalıyız, yoksa birkaç sefer sözümüzden
çıktığımızda da 1 gün oruç tutmak yeterli mi?
CEVAP
Bir
gün oruç tutmanız yeter.

Sual: Amerika’dan yola çıkıyorum.
Gece yolculuğu yapacağım. Sahur vaktinde uçakta olacağım, hangi ülkeye
göre imsak vaktini esas alacağım. Evim Hollanda’da. Eve dönünce
Hollanda'nın iftar vaktini mi esas alacağım?
CEVAP
Çıktığınız
ülkenin yani Amerika’nın imsak vakti esas alınır. Gittiğiniz yerin de
iftar vakti esas alınır. Yani Hollanda’nın. Güneş batmadan iftar
edilmez.

Sual: Biz iki kardeşiz, annem bize hamileyken
oruçlarını tutamamış. O zamanki Ramazan imsakiyelerini saklayıp daha
sonra (yıllar sonra) o imsakiyelere bakarak sırayla tutmuş. Niyet
ederken bunlara göre niyet etmiş. Bunları tekrar tutması gerekiyor mu?
CEVAP
Çok
iyi olmuş. Tekrar tutması gerekmez. Fakat imsakiye saklamasa da ilk
kazaya kalan diyerek de tutabilirdi. Namazları da öyle kaza etmek
gerekir. İlk kılınan kılınınca ondan sonraki ilk olur.

Ezan
okunurken
Sual: Ezan okunurken hemen orucumuzu açmakta mahzur var
mıdır?
CEVAP
Vaktin girmesi şarttır, ezan erken veya geç
okunabilir. Vakit girmişse, ezan okunmasa bile orucu açmak caizdir.
Vakit girmemişse, ezan okunsa da orucu açmak caiz olmaz. İmsak vakti
yiyip içmek de böyledir. Yani ezana değil vaktin girmesine itibar
edilir. İmsak vakti çıkmışsa, daha ezan okunmasa bile, imsak vakti
girince artık yiyip içmeyi kesmek gerekir. Namaz kılmak da böyledir.
Ezana değil vakte itibar edilir.

Sual: Bazı kimseler, her
çeşit gıdayı yiyorlar, fakat et, süt gibi hayvani gıdalar yemeyip kırk
gün perhiz yapıyorlar. Buna da oruç diyorlar. Müslümanlıkta böyle bir
oruç var mıdır?
CEVAP
Müslümanlıkta böyle bir oruç yoktur.
Hıristiyanlıkta böyle perhizler vardır. Demek ki onlar, Hıristiyanların
ibadetlerini yapıyorlar. Gayrı müslimlerin ibadetlerini yapanlar veya
yapmadığı halde beğenenler kâfir olur. (Berika)

Sual: Kaza
borcum var. Üç aylarda tutabilir miyim?
CEVAP
Kaza ve
nafile oruçları Receb ve Şaban ve diğer aylarda tutmakta mahzur yoktur.
Fakat kaza oruçlarını, mazeretsiz geciktirmemek iyi olur! Bu aylarda
kaza orucu tutan, bu aylarda nafileye verilecek sevaplara da kavuşur. (Nevadir-i
fıkhiyye)

Receb ve Şaban aylarında kaza orucu veya nafile
oruç, her gün veya aralıklı olarak da tutulur. Tek başına Cuma veya
Cumartesi günü oruç tutmamalıdır! Perşembe ile Cuma veya Cuma ile
Cumartesi birlikte tutulursa mahzuru olmaz.

Receb veya Şabanda
oruç tutarken, kazanız varsa, (İlk kazaya kalan Ramazan orucumu tutmaya)
diye niyet edersiniz. Kazanız yoksa, kaza orucu tutmak yine caizdir.

Sual:
12-14 yaşlarında çocuklarım var. Namaz kılıp oruç tutmaları farz
mıdır?
CEVAP
Büluğa erince kız ve erkek çocuğa, namaz, oruç
farz olur. Ay hâlinde tutamadığı oruçları, bayramdan sonra kaza eder.
Ay hâli sebebiyle kılamadığı namazları kaza etmez. Hazret-i Âişe
validemizin naklettiği hadis-i şerifte, hayzlı iken tutulamayan orucu
kaza etmek gerektiği, kılınmayan namazları kaza etmek gerekmediği
bildirilmiştir. (Buhari)

Hazret-i Havva validemiz,
Ramazan ayında hayz olunca, Allahü teâlâ, namaz kılmamasını ve oruç
tutmamasını, hayzlı iken kılamadığı namazları kaza etmemesini, fakat
orucu kaza etmesini emretmiştir. (Mevkufat)

Sual: Kış
günleri kısa olduğu için nafile veya kaza orucu tutmam uygun olur mu?
CEVAP
Evet.
Kolaylıklardan istifade etmek iyidir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kışın
oruç tutmak, meşakkatsiz elde edilen bir ganimettir.) [Tirmizi]

(Kış
mevsimi, müminin baharıdır. Gündüzleri kısadır, oruç tutar, geceleri
uzundur, o vakitleri ibadet eder.) [Gunye]

Sual: Maliki’yi
taklit eden kadının hayzı 15 gündür. 15 gün oruç tutmayıp sonra mı kaza
eder?
CEVAP
Oruçta taklit edilmediği için, Hanefi’deki
hayz müddeti geçtikten sonra oruç tutulur.

Sual: Ramazanda
oruçlu iken hanımını öpmenin bir mahzuru olur mu?
CEVAP
Veda
öpüşü gibi bir öpüş caizdir, şehvetle öpmek ise caiz değildir. Cünüp
olmak şüphesi varken öpmek mekruhtur. Öperken cünüp olursa oruç bozulur
ve kaza gerekir. Maliki mezhebinde oruçlu iken hanımını öpmek haramdır.

Sual:
Gündüz öğleyin yatarken ihtilam olup, herhangi bir sebeple
gusledemeyen kimsenin orucu sahih olur mu?
CEVAP
Zaruretsiz
cünüp durmak haramdır. Namazını da kılamadığı için ayrıca büyük günaha
girer. Su bulma imkanı olamayan teyemmüm eder yine cünüp durmaz.
Teyemmüm edileceğini de bilmeyen kimsenin orucu sahih olur. Çünkü cünüp
durmak dört mezhepte de, oruca mani değildir.

Sual: Sadece
Cuma günü oruç tutmakta mahzur var mıdır?
CEVAP
İmam-ı Ebu
Yusuf’a göre mekruhtur. İmam-ı a'zama göre mekruh değildir. Bir ibadet
için mekruh ve sünnet diyen olunca, bütün müctehid âlimlere uyabilmek
için, o işi yapmamak gerekir. Yani Cuma günü bir ihtiyaç olmadan oruç
tutmamalı. Perşembe-Cuma veya Cuma-Cumartesi olarak tutmak iyi olur.

Oruç
tutamayan namaz kılar
Sual: Bir mazeretle oruç tutamayan kimse,
mukabele okuyamaz, teravihe gidemez mi?
CEVAP
Oruç, namaz
ve mukabele birbirine bağlı ibadetler değil. Bir mazeretle oruç
tutamayan Kur’an-ı kerim de okur, mukabele de dinler, namazını kılar,
teravihini kılar.

Sual: Trafik kazasında, birinin ölümüne
sebep olana, kanuni cezadan başka da, ayrıca bir kefaret gerekir mi?
CEVAP
Evet.
Bugün için, 60 gün oruç tutması gerekir.

Nafile orucu bozmak
Sual:
Nafile bir orucu, kasten veya bir özürle bozunca kazası gerekir mi?
CEVAP
Evet,
kasten veya bir özürle de bozulsa, yine o orucu kaza etmek vacibdir.
Bir özürle orucu bozmak caiz, kasten bozmak ise günahtır.

Şaban’ın
son günü oruç
Sual: Şaban ayının son günü oruç tutmak, uygun
mudur?
CEVAP
Şaban ayının son gününe, yevm-i şek denir;
şüpheli gün demektir. Bu günde oruç tutmanın, mekruh, caiz ve caiz
olmayan durumları vardır. Bugün tutulan oruç, üç türlü olur:

1-
Ramazan orucuna veya (ramazan ise ramazan orucuna, ramazan değilse,
nafileye) diye niyet ederek tutulan oruçtur. Bu niyetle oruç tutmak,
mekruhtur.

Ramazan orucunu karşılamak gerektiğini sanıp Şabanın
son günü oruç tutmak da mekruhtur. Hıristiyanlara benzememek için,
Şabanın son günü oruç tutmanın mekruh olduğunu bildiren âlimler de
vardır.

Bir hadis-i şerifte de buyuruluyor ki: (Ramazanı
bir-iki gün önce oruç tutmakla karşılamayınız! Devamlı oruç tutan, bu
orucu tutabilir.) [Müslim]

2- Nafile oruca veya kaza
orucuna niyet ederek oruç tutmak caizdir, mekruh değildir.

3-
(Ramazansa, ramazan orucuna; değilse, niyet etmiyorum) diye tutulan
oruç, hiç caiz değildir.

Sual: Ramazan orucunu tutarken,
aynı zamanda adak ve kaza orucuna da niyet edilebilir mi?
CEVAP
Hayır,
sadece Ramazan orucuna diye niyet edilir. Bunun gibi, vaktin farzını
mesela öğle namazının farzını kılarken, sünnetine diye de niyet edilmez.
Ama sünnet kılarken, ilk kazaya kalmış öğlenin veya başka bir vaktin
farzına diye niyet edilir. Bunun gibi, mübarek günlerde nafile oruç
tutarken ilk kazaya kalmış ramazan orucuna da niyet edilebilir. Vaktin
namazı ile kazaya kalan namaz farklı olduğu gibi, ramazan orucu ile
kazası da farklıdır. Nafile oruç tutarken, hem nafileye hem de ilk
kazaya kalan Ramazan orucuna niyet edilebilir.

Oruç borcu olan

Sual: (Oruç veya namaz borcu olan kız, borçlarını ödemeden
evlenemez) deniyor. Bu doğru mu?
CEVAP
Hayır, doğru
değildir. Evlenince kocasından izinsiz nafile oruç tutmak uygun olmadığı
için, belki oruç borcuyla kocasının evine gitmemeli denmiş olabilir.
Namaz borcu bitmeden de evlenebilir.

Sual: Ramazan ayında
tutamadığımız oruçları, istediğimiz zaman kaza edebilir miyiz?
CEVAP
Evet,
her zaman kaza edilebilir ise de, fırsat buldukça bir an önce kaza
etmek iyi olur. Şafii’de ise, gelecek Ramazana kadar kaza edilmezse, hem
oruç tutmak, hem de fidye vermek gerekir.

Sual: Unutup
yiyip içene, oruçlu olduğunu hatırlatmak gerekir mi?
CEVAP
Eğer
oruç yiyen kuvvetliyse söylemek gerekir, söylememek mekruh olur.
Zayıfsa, söylememek gerekir. Allahü teâlâ ona unutturup, oruç yedirmiş
olabilir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Oruçlu bir kimse
unutarak yiyip içerse, bu, Allahü teâlânın ona gönderdiği bir rızıktır,
bu orucu kaza etmek gerekmez.) [Dare Kutni]

Kaza orucuna
niyet
Sual: Hiç oruç kazası olmayan kimse, kaza orucu tutabilir
mi? Mübarek günlerde tuttuğu oruçları kazaya da niyet edebilir mi?
CEVAP
Ramazan-ı
şerif ayı dışında, Pazartesi, Perşembe günlerinde, her ayın 13, 14 ve
15’inde veya aybaşlarında yahut diğer mübarek günlerde, her zaman,
nafile oruç tutarken kazaya da niyet etmek iyi olur. Eğer sahih olmamış
oruçlarımız varsa, hem bu oruçlar kaza edilmiş olur, hem de bildirilen
mübarek günlerde nafile oruç tutulmuş olur.

Sadece pazar günü
oruç tutmak
Sual: Cumartesi günü tek olarak oruç tutulmadığı
gibi, Pazar gününü de Hıristiyanlarca kutsal sayıldığına göre, Pazar
günü de tek olarak oruç tutmak mekruh olur mu?
CEVAP
Hayır,
mekruh değildir. Pazar günü, tek olarak oruç tutmakta hiçbir mahzur
yoktur.

Adak oruçları
Sual: Muayyen olan ve olmayan
adak oruçları nedir? Bunlara ne zaman niyet edilir?
CEVAP
Muayyen
oruçlar:
Belli gün oruç adamak böyledir. Mesela pazartesi günü
oruç tutmayı adamak, muayyen adak orucu olur. Bunlara, öğleye bir saat
kalana kadar niyet edilebilir.

Gayr-i
muayyen oruçlar:
Herhangi bir gün oruç adamak. Mesela, (Allah
rızası için üç gün oruç tutacağım) demek böyledir. Bunlara, imsak
vaktinden önce niyet etmek şarttır.

Adak orucunda niyet
Sual:
Adak orucunda niyet ne zamana kadar yapılır?
CEVAP
İki
türlü adak orucu vardır:
1- Muayyen [Vakti bilinen],
2-
Gayri muayyen [Vakti bilinmeyen].
Muayyen mesela Şaban ayının ilk
Perşembe günü oruç tutacağım diye adakta bulunan kimse, o gün, öğleye
bir saat kalıncaya kadar niyet edebilir. Allah rızası için bir gün oruç
tutacağım diyen ise, imsak vaktine kadar niyet eder.