Nil'de tehlike çanları çalıyor

[Carucci]

Mısır'ın
Şarm el Şeyh kentinde bir araya gelen Nil Havzası ülkeleri, Nil
sularının paylaşımı konusunda anlaşmaya varamadı.



Suyun kaynağında yer alan 7 ülke, Mısır ve Sudan'ın
itirazlarını kıramayınca kendi aralarında bir anlaşma imzalama kararı
aldı. Mısır ve Sudan devlet başkanları Hüsnü Mübarek ile Ömer Hasan el
Beşir'in, krizi çözmek için 7 ülke lideri ile temasa geçtiği ancak
başarılı olamadıkları açıklandı.
55 milyar metre küple Nil suyunun
yarısından fazlasını kullanan Mısır ve 18 milyar metre küpünü kullanan
Sudan, yeni anlaşma ile Nil'den aldıkları payın düşeceğini belirtiyor.
Nil'in
kaynağında yer alan Etiyopya, Uganda, Kenya, Tanzanya, Demokratik Kongo
Cumhuriyeti, Ruanda ve Burundi, kaynağında yer aldıkları Nil'in suyunu
kullanamadıklarını belirterek daha önce yapılan anlaşmaların yeniden
düzenlenmesini talep ediyor.
Mısır ve Doğu Afrika'da işgalci ülke
durumunda bulunan İngiltere arasında 1929 ve 1959 tarihlerinde yapılan
anlaşmalarla Nil sularının kullanımı konusunda Mısır'a büyük haklar
tanınmıştı. Anlaşmalara göre hem Nil sularının çok büyük bir kısmının
kullanımı Mısır'a verilmiş ve hem de Nil'in kaynağında yer alan
ülkelerin yapacağı barajlar ya da sulama kanalları konusunda Mısır'a
veto hakkı tanınmıştı.
Ancak bölge ülkelerinin bağımsızlıklarını
kazanması ve ardından gösterdikleri ekonomik kalkınma hamleleri ve hızlı
nüfus artışları bölgenin tek su kaynağı Nil'e olan ilgiyi de
artırmıştı.
Nil'in kaynağında yer alan ülkeler (Etiyopya hariç)
tropikal bölgede yer aldıklarından çok fazla yağış alıyor ancak suyu
verimli kullanamıyor. Etiyopya ise Nil sularının yüzde 80'inden
fazlasına kaynaklık etmesine rağmen dünyanın en kurak ülkeleri arasında
yer alıyor.

Şarm el Şeyh'te Salı günü başlayan ve iki gün süren
toplantıdan ortak bir karar çıkmamasına rağmen Nil'in kaynağında yer
alan 7 ülkenin 14 Mayıs'ta anlaşma imzalayacakları ve Nil sularının
kullanımı konusunda aldıkları kararları bir yıl sonra uygulamaya
koyacakları belirtiliyor. Kararda sulama kanalları ve barajlarının inşa
edilmesi de dahil önemli maddelerin bulunduğu ifade ediliyor.
Mısır,
Nil'in kaynağında yer alan ülkelere payını etkileyecek projelere imza
atmamaları için ortak çalışma öneriyor ve suyun verimli kullanımı
konusunda teklifler sunuyor.
Mısır, 1990'lı yılların başında kişi
başına Nil'den aldıkları su miktarının bin 213 metre küp olduğunu, bunun
artan nüfusla paralel olarak 2035 yılında yarıya düşeceğini,
dolayısıyla hiçbir şekilde kendi paylarının düşmesine müsaade
etmeyeceğini belirtiyor.
Mısır, daha önce de Etiyopya'nın birtakım
sulama projelerini durdurması için bu ülkeyi tehdit etmişti. Mısır,
İsrail'in bölge ülkeleriyle ilişkilerini geliştirerek, bu ülkeleri Nil
sularını daha fazla kullanma konusunda cesaretlendirdiğini de öne
sürüyor.

Kaynak: cihan